Spokojnie, zaraz przybliżymy problem, jak napisać metodologię pracy licencjackiej, a właściwie jak napisać spis treści pracy, gdyż rozdział metodologiczny jest tylko jej częścią. Ale od początku. Najpierw wybieramy temat, który ma zawierać w sobie jakiś problem, możliwy do rozwiązania poprzez badanie naukowe. Jeśli badanie ma charakter ilościowo-jakościowy, oznacza to, że nasze wybory metodologiczne muszą mieć taki charakter.
Najprościej, żeby spis pracy miał budowę trójdzielną.
Pierwszy rozdział wynika z literatury przedmiotu i musi się odnieść bezpośrednio do tematu, więc tytuł pierwszego rozdziału musi mieć ścisły z nim związek. Dobrze jest, by w tym rozdziale odnieść się do wszystkich terminów, które mamy w temacie, do ważnych pozycji literaturowych na ten temat, dobrze jest w świetle literatury przedmiotu ukazać istotę badanego zjawiska (wszystkie definicje, opisy), następnie jego typy (odmiany i rodzaje) oraz w kolejnym punkcie – znaczenie tego zjawiska, jego funkcje, perspektywy. Należy pamiętać, aby nie mieszać cyfr arabskich z rzymskimi, więc jeśli rozdziały numerujemy I, II, III, to podpunkty numerujemy 1, 2, 3, a uszczegółowienia 1.1., 1.2, 1.3.
Jeśli rozdział pierwszy jest gotowy, to w drugim rysujemy najczęściej schemat, oczywiście, wszystko zależy od wybranego tematu, czasem trzeba metodologię ułożyć bardziej oryginalnie i w innych proporcjach, niż zazwyczaj.
Tytuł tego rozdziału brzmi zazwyczaj: Metodologia badań własnych i wyszczególniamy w nim następujące zagadnienia.
Przedmiot badań, cele i problemy badawcze, czasem zadania badawcze, czasem (w licencjacie, bo w pracy magisterskiej to obowiązek) hipotezy robocze, zmienne i ich wskaźniki. Następna grupa zagadnień to: metody i techniki wybrane do badań, narzędzia badawcze, wybrany teren badań i charakterystyka osób badanych, wreszcie określamy czasowy harmonogram badań.
Trzeci rozdział przynosi rozwiązanie problemów badawczych i potwierdzenie, bądź obalenie hipotez. Uwaga! Same wyniki badań nikogo nie interesują. Co komu po zbiorze danych, bez odniesienia się do treści problemów badawczych? Dlatego trzeci rozdział ma tytuł podobny do tematu, z zaznaczeniem, że opisujemy problem w świetle uzyskanych wyników badań.
Następnie planujemy podrozdziały i każdy z nich jest rozwiązaniem kolejnego problemu badawczego.
Zaczynamy od problemów szczegółowych.
Każdy z nich rozwiązujemy pisząc wpierw, które metody i narzędzia służyły do jego rozwiązania, jaki zebrano materiał badawczy, można tu przedstawić tabele i diagramy (ale dotyczące tylko tego jednego problemu!). Następnie analizujemy wyniki wskazując skrajne wartości, interesujące dostrzeżone zjawiska, dane liczbowe. Po analizie jest interpretacja, czyli odpowiedź na pytanie, co z tego wynika?
Tutaj można wysilić całą swoją inteligencję, by twórczo potraktować zadanie i wnieść coś nowego do nauki. Następnie przywołujemy rozwiązywany problem i decydujemy, czy został rozwiązany, czy nie? Czy hipoteza (jeśli była) została potwierdzona, czy obalona? Po wykonaniu tych czynności zamykamy podpunkt. Można sformułować jakieś wnioski, które nasuwają się odnośnie badań.
W ten sam sposób rozwiązujemy kolejne problemy szczegółowe, a jak to zrobimy, to wówczas dajemy globalną odpowiedź na główne pytanie badawcze. Czy problem główny został rozwiązany? Czy hipoteza główna się potwierdziła?
Po tych czynnościach formułujemy wnioski płynące z badań oraz postulaty a następnie piszemy zakończenie i wstęp (!). W zakończeniu dobrze jest wskazać jakieś nowe pomysły na przyszłe badania, ocenić stopień trudności, wskazać, co było najtrudniejsze, a co ułatwiało pracę.
Pracę wieńczy bibliografia, która powinna wiązać się z dziedziną badań, zawierać słowniki, encyklopedie, ważne monografie tematu, główne artykuły znanych badaczy zagadnienia. Netografia może wspomóc, ale nie może być podstawą teoretycznych opisów.
Uwaga, czasami niektórzy promotorzy zwłaszcza z psychologii i socjologii wyniki badań ich analizę i interpretację nakazują umieszczać w zakończeniu. Nie należy się o to spierać, ale logika mówi, że zakończenie, to końcowa część pracy, która nie ma wielkiej wagi naukowej i umieszczanie tam kwintesencji badań jest ich pomniejszeniem i marginalizowaniem.
Wreszcie piszemy wstęp, w którym przedstawiamy swój zamiar i motywy podjęcia tematu a następnie wskazujemy, komu i na co mogą się przydać wyniki naszych badań.
Żeby wiedzieć, jak napisać metodologię pracy licencjackiej, potrzeba nie tylko wskazówek, ale samodzielnego zgłębiania literatury metodologicznej, co nie jest takie trudne.
