Zachowek to forma zabezpieczenia interesów konkretnych osób, w taki sposób, aby mogły uzyskać pieniądze, nawet jeżeli zostały pominięte w testamencie. Jest on często określany jako substytut spadków, ponieważ w gruncie rzeczy, stanowi uprawnienie, chroniące krewnych przed pominięciem po śmierci członka rodziny. Mogłoby się wydawać, że ostatnia wola zmarłego musi zostać uszanowana, prawo jednak dopuszcza możliwość ubiegania się o część spadku, która należałaby się danej osobie na podstawie ustawowego dziedziczenia.
W tym artykule postaramy się pokrótce wyjaśnić, komu należy się i ile wynosi tytułowy zachowek, a także, w jaki sposób można pozbawić rodzinę uzyskania go.
Jak pozbawić zachowku członka rodziny?
Jedyną opcją pozbawienia zachowku danego członka rodziny jest wydziedziczenie go w swoim testamencie. To z kolei dopuszczane jest jedynie w skrajnych sytuacjach, takich jak:
- Osoba uprawniona umyślnie i w sposób jawny oraz uciążliwy nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych, nie zapewnia należytej opieki i wsparcia.
- Osoba uprawniona postępuje bardzo negatywnie, nie stosując się do norm społecznych (przemoc, alkoholizm etc.).
- Uprawniony popełnił jakieś przestępstwo bądź spowodował uszczerbek na zdrowiu spadkodawcy, bądź jego bliskich.
Zachowek – komu przysługuje i ile wynosi jego wartość?
Osoba uprawniona do zachowku może się o niego starać w sytuacji, w której nie otrzymał należnej części w spadku, czy na zasadzie darowizny zaliczanej do spadku. Istnieje również możliwość, że uprawniony nie otrzymał pełnej, przysługującej mu części spadku. Wówczas może on wnioskować o uzupełnienie różnicy. Co istotne, osoba uprawniona do zachowku, nie ma prawa zażądać wydania konkretnej rzeczy – przysługuje jej jedynie możliwość otrzymania określonej kwoty.
Jeśli chodzi o wysokość zachowku, to jest ona zależna od wartości danej części spadku, która powinna przysługiwać konkretnemu członkowi rodziny na zasadzie standardowego dziedziczenia. Zazwyczaj wynosi on połowę bądź 2/3 tej kwoty. Wyliczając wartość udziałów, sąd nie bierze pod uwagę jedynie osób, które zostały wydziedziczone lub same zrzekły się dziedziczenia.
Artykuł powstał we współpracy z kancelarią adwokacką „Wieniawska Adwokaci”.
